Dunning - Kruger Sendromu

William D. Gann
3 min readJan 27, 2021

--

Trade edeceğim diye ne hayatlar sönüyor. Bak, bu yollardan geçeceksin ve azimli-şanslıysan son aşamaya erişebileceksin.

Aşama 1: Aptallık Dağı

Piyasayı bilmiyor, her şey onun için çok yeni. Bir şekilde duymuş ve yüksek umut-motivasyon ile para kazanmaya hazır. Heyecanlıdır, cesurdur ama herhangi bir planı yok.

Genellikle yaptığı ilk işlemler kârlı kapanır. Çünkü bu kişiler fiyatların fırladığı dönemlerde piyasayı duyup gelmiş ve bu yükselişlerden bir nebze faydalanmışlardır.

Her şey çocuk oyuncağı gibidir, kolaydır. Evet, neyi bilmedikleri hakkında hiçbir fikirleri yoktur.

Aşama 2: Tükeniş

Kaybedilmeye başlanmıştır. Fakat bu sadece şanssızlıktan kaynaklanmaktadır. Trader adayımız böyle düşünmektedir. Kasası erimiştir ya da hızla eriyordur. Çeşitli mecralarda videolar izlenmeye başlanmış, sosyal medyada “kanaat önderleri” takibe alınmış ve hatta vip kanallara “aman neye vermiyoruz bu kadar parayı” denilerek üyelikler yapılmaya başlanılmıştır. Onları cezbeden cümlelerin başında “hep beraber kazanacağız” gelmektedir.

İzlenilen videolardan edinilen bilgiler karmaşıktır. Daha basit yöntemler bulunmalıdır. Tam da bu esnada “%100 kazandıran strateji” videoları izleme listesine eklenmiştir. Bollinger bandları, hareketli ortalamalar, kesişimler, uyumsuzluklar çare kapısı gibi görünmekte, arkadaşımız da sürekli bu kapıları aşındırmaktadır.

Aşama 3: Umutsuzluk Vadisi

Ve para eridi bitti. Kasa ya sıfır, ya da önemsenmeyecek bir miktar. Deneyimi arttı ama bu deneyim sadece “acı tecrübe”den ibaret. Suçlu aramanın zamanı gelmiştir. Üye olunan vip kanallardan çıkılır, onlarla ilgili yazılar paylaşılır, mağduriyetler dile getirilir. “Kanaat önderleri” suçlanmak istense de başarılı olunamaz çünkü onlar zaten hep haklıdır ve dedikleri olmuş, kazanmışlardır. Kaybeden sadece kendisidir.

Bu aşamada trader adayımız kritik bir kararın eşiğindedir. Ya bu işin nasıl yapılacağını öğrenecektir ya da güzel bir hoşçakalın mesajı ile piyasayı terkedecektir.

Terk edenler hakkında yazıya devam edemeyeceğim fakat kalanlar hakkında anlatacaklarım hala var.

Farkındalık artmıştır. Piyasa tehlikelidir ve belli dinamikler temelinde işlemektedir. Nedir bu dinamikler sorusu artık hayatının en önemli sorusu haline gelmiştir. Kendini eğitmeye, geliştirmeye ve yeniden başlamaya kararlıdır.

Aşama 4: Aydınlanma Eğrisi

Nasıl ve nereden başlayacağını bilememektedir. Fakat bir şekilde öğrenmelidir. Kitaplar, kaynaklar, videolar edinilir. Başarılı bulduğu kişilere danışılır, kurslar araştırılır. Ücretli-ücretsiz çeşitli videolar izlenir, çalışılır. Öğrendiklerini grafikler üzerinde denemeye başlar. Kendince stratejiler geliştirir. Keşke demo hesap kullansa trader adayımız, ama büyük çoğunluk gerçek hesaptan işlem aramaya devam eder. Öğrendikçe bilmediklerinin farkına varmaya başlar ve korku artar. Meğer ne çok basit hata yapmıştır, pişman ve üzgündür.

Öğrendiklerini test ederken başarılı işlemlerin yanında başarısız işlemler de gerçekleştirir. Her başarısız işlemde geri kazanmaya çalıştığı özgüveni biraz daha zedelenir. Bu aşamada trader adaylarımızın bir kısmı küser ve piyasayı terk eder.

Psikoloji faktörünün önemi kavranmaya başlanır. Çünkü öğrendiklerini uyguladığı işlemlerin toplam karlılığına baktığında karda olması geremektedir. Fakat o ya erken stop olmuş ya da erken kar almıştır. Öğrenmiş ama kaybetmeye devam etmiştir. Artık biliyordur, psikoloji çok önemlidir. Trader adayımız bu aşamada demo hesap kullanmaya (veya excel) ikna olmuştur.

Bir süre sonra kârlılık için, kasa-risk yönetiminin, psikolojinin ve işlemlerde istikrarlı davranmanın önemi kavranmış, bu ilkelere bağlı kalınmazsa sürdürülebilir karlılığın mümkün olmadığı anlaşılmıştır. Bununla birlikte artık adayımız “trader” olma yolunda en büyük adımı atmıştır.

Aşama 5: Sürdürülebilirlik Platosu

Karşımızda çok “sıkıcı” bir “trader “var artık. Uçuk vaatlerden uzak, aklı başında, ayağı yere basan analizler ve bu analizler ışığında da işlemler gerçekleştirmektedir. Piyasanın dalgalanmalarından bağımsızdır. Her durumda oyun planı vardır çünkü. İki ezeli rakibin maçını izleyen üçüncü bir rakip rahatlığında yaşamaktadır artık o. İzlediği maçta alınacak her türlü skor onun da işine yarayacaktır.

Zaman zaman anlattım, yayınlarda da söyledim.

“Güzel hafta demek yeşil mum demek değildir. Oyun planını yapmışsan, gelişebilecek her harekete karşılık verebilecek bir hamlen varsa, hiçbir dikine yeşil mum ve hiçbir dikine kırmızı mum seni üzemez.”

Tahmin yoktur hayatlarında. Olasılıklar vardır. Kahinlik yapmaz, ölçer-biçer-hesaplar. Magazinden uzaktır, kârlı ekran görüntüleri paylaşmaz.

İşlem sonucunda kazanılan paradan daha çok kazanılan yüzdeye bakar. Yüzdesini arttırırsa kasa büyüdüğünde daha çok kazanacağını bilir.

William D. GANN / 22 Ocak 2021 Cuma

--

--

William D. Gann
William D. Gann

Written by William D. Gann

Kitabına uygun çizer, trade yapar. Öğretmeyi sever, kursları vardır.

No responses yet